Bij iedere laptop van BTO kun je kiezen voor de upgrade naar betere koelpasta. Maar wat betekent dit precies? Houdt betere koelpasta de laptop echt koeler? En waarom moet een laptop überhaupt gekoeld worden? In dit artikel leggen we uit waarom we betere koelpasta aanbevelen, waarom de laptop gekoeld wordt en wat je kunt doen om jouw systeem koel (en snel) te houden.
Is het toch de koeling? Overweeg dan een onderhoudsbeurt bij BTO. Voor €25,- maakt BTO jouw laptop dan schoon en wordt het koelsysteem weer in topconditie gebracht.
Waarom moet een laptop gekoeld worden?
Het koelsysteem van een laptop behelst meer dan een paar ventilatoren die lucht door de behuizing blazen. Het is een samenspel van verschillende onderdelen en interessante wetenschap. Maar waarom wordt een laptop eigenlijk warm? En waarom moet dit ook weer gekoeld worden?
In een laptop zitten verschillende onderdelen zoals een processor, videokaart, SSDs en RAM. Deze onderdelen bestaan voornamelijk uit microchips met daarin een enorme hoeveelheid microscopische transistors. Deze chips hebben stroom nodig om te functioneren, maar zijn niet 100% efficient, dit betekent dat de stroom die je erin stopt niet 100% wordt omgezet naar rekenwerk. Een flink gedeelte wordt omgezet naar warmte, vergelijk het met een ouderwetse gloeilamp, slechts een gedeelte van de elektriciteit wordt omgezet in licht, maar een substantieel gedeelte wordt omgezet in warmte. Daarom is een gloeilamp binnen een paar minuten te heet om aan te raken. Zo ook met computerchips. De processor van een krachtige laptop kan zomaar 50w gebruiken en een videokaart soms wel 150w. Dit is dus niet alleen 200w aan rekenkracht, maar ook 200w aan warmte.
Geconcentreerde hitte
Een processor van het U-type van Intel®
Dat zo veel stroom warmte oplevert is het slechte nieuws. Het goede nieuws is dat we precies weten waar deze warmte vandaan komt. De processor en videokaart zijn de voornaamste boosdoeners en de geproduceerde warmte concentreert zich in het midden van de chip, op de zogeheten “die”. Zowel de processor als de videokaart hebben zo’n klein metalen onderdeel waar de warmte voornamelijk uitkomt.
Deze punten kunnen enorm heet worden, processoren tot maar liefst 100°C en videokaarten tot 90°C, zodra deze temperaturen zijn bereikt beschermd de pc zichzelf en wordt er minder stroom naar de chips gestuurd. Minder elektriciteit naar de chips zorgt voor minder vermogen. Dit wordt Thermal Throttling genoemd. Kortom, deze chips moeten gekoeld worden.
Verschillende manieren van koelen
Een enkelvoudige heatpipe naar een ventilator
De ventilatoren die je hoort zijn het meest bekende koelingsmechanisme, maar zijn slechts een onderdeel van het gehele koelsysteem. BTO heeft zelfs laptops zonder ventilatoren of laptops met waterkoeling! Wat ieder koelsysteem wel gemeen heeft (athans, bij BTO) is dat de warmte van de chips moet worden overgebracht op een metalen koelsysteem, de heatpipes en radiatoren. Deze heatpipes geleiden de warmte naar een radiator die de warmte zo makkelijker aan de omgeving kunnen geven. Laptops met ventilatoren blazen de lucht langs deze radiatoren om de koeling te versnellen. Watergekoelde systemen doen hetzelfde, maar dan met water in plaats van lucht.
Het belang van goede (en verse) koelpasta
Het koelsysteem wordt gemaakt van een goed geleidend soort metaal. Bijvoorbeeld aluminium of koper. Het punt dat contact maakt met de processor wordt de heatsink genoemd. Dit is een gepolijst stukje koper aan het ene uiteinde van een heatpipe. Dit onderdeel moet zo glad mogelijk zijn om geen ruimte te laten tussen het koper en de processor. Ruimte isoleert namelijk de warmte. Toch is het, hoe glad het oppervlak ook is, onmogelijk om de processor en heatsink 100% op elkaar te laten aansluiten. Op een microscopisch niveau zijn er altijd oneffenheden en krommingen. Hierdoor ontstaan minimale ruimtes met lucht tussen het koelsysteem en de chip. Door deze lucht isoleert de warmte in het systeem.
Daarom wordt het koper gemonteerd met daartussen een dunlaagje koelpasta of “Thermal Paste”. Als je kiest voor de upgrade bij BTO krijg je de koelpasta van ARCTIC van het type MX-4. Deze pasta geleid warmte en kruipt in de kleinste ruimtes die overblijft tussen de heatsink en processor. Hierdoor kan de warmte zo efficiënt mogelijk worden vervoerd.
ARCTIC MX-4 koelpasta
Na verloop van tijd droogt de koelpasta uit. De koelpasta krimpt en er ontstaan opnieuw microscopische ruimtes tussen het koelsysteem en de chips. Hierdoor wordt de warmte minder goed verplaatst en verliest het systeem rekenvermogen. Het is dan ook van belang dat je jaarlijks de koelpasta van jouw systeem laat vervangen. Dit kan met een onderhoudsbeurt van BTO. Je systeem wordt dan niet alleen stiller, maar ook weer krachtiger.
Vrije luchtstroom
Dat de hitte van de processor wordt verplaatst naar de heatpipes en radiator is pas het begin. De warmte moet nu via de radiatoren worden verspreid naar buiten. Watergekoelde, actief luchtgekoelde en passief luchtgekoelde laptops hebben zulke radiatoren. Deze radiatoren hebben ruimte nodig om lucht te krijgen. De meeste laptops laten lucht binnen via de onderzijde van de laptop. Zorg er dus altijd voor dat er ruimte is tussen de onderkant en jouw bureau. Watergekoelde laptops hebben een radiator met fan op de externe pomp zitten, maar hebben ook altijd een extra luchtkoeling ín het systeem zitten. Via de zijkanten en achterkant van de laptop wordt de wamre lucht weer weggeblazen. Zorg er dus voor dat de lucht in en uit de laptop kan, des te meer ruimte, des te makkelijker kan jouw laptop koelen.
Een schone laptop
Een fan en radiator vol stof
Het is ook belangrijk dat jouw laptop schoon is. Na verloop van tijd verzameld jouw laptop stof. Zelfs ventilatorloze laptops trekken stof aan in het koelsysteem. De stof in het systeem zorgt voor slechtere luchtstroom, en dus slechtere koeling. Laptops met fan kunnen daarnaast langzamer gaan draaien. Deze stof moet dus uit het systeem. Je kunt dit zelf doen met bijvoorbeeld een spuitbus met perslucht. Je blaast dan gemakkelijk alle stof uit het systeem.
Uiteraard kun je er ook voor kiezen om jouw laptop door BTO te laten onderhouden. BTO vervangt namelijk niet alleen de koelpasta, maar reinigt ook het systeem.
Houd jouw laptop fit
BTO adviseert jaarlijks jouw laptop te laten onderhouden. Naast dat je hierdoor een stillere laptop terugkrijgt, krijg je ook rekenvermogen terug die je verloren leek te zijn. Daarnaast gaat jouw laptop ook langer mee als hij regelmatig onderhouden wordt.
Wil je jouw laptop niet lang kwijt? Breng hem dan voor 10 uur ’s ochtends langs voor onderhoud. Om 16 uur zal hij gepoetst en onderhouden weer voor je klaar staan om mee te nemen.